Nootmuskaat

De gepelde zaden van de muskaatboom noemen we nootmuskaat  of muskaatnoot. Ze zijn net als de zaadrok (foelie) zeer aromatisch. Nieuw in ons assortiment is deze nootmuskaat van biologische teelt uit India. 

De muskaatboom is een groenblijvende boom, die van oorsprong op de Molukken voor komt en daar pala wordt genoemd. Maar wat is nootmuskaat eigenlijk ?

We kennen het als ‘noot’, maar feitelijk is het een pit, het binnenste gedeelte van het zaad, ontdaan van de harde schil. Elders kun je de nootmuskaat met schaal en al kopen, in ons land is nootmuskaat vrijwel alleen zonder schaal verkrijgbaar. Niet alleen dit deel, maar ook het zaadvlies en het vruchtvlees zijn eetbaar. Het vlies wordt beschouwd als een afzonderlijke specerij, en noemen we foelie.

De muskaatnoot, om dat woord nog maar eens te gebruiken, is ovaal  -elliptoïde - van vorm en ongeveer anderhalve centimeter lang. De buitenkant is geribd, een patroon dat je ook aan de binnenkant ziet terugkeren. Onze nootmuskaat is een selectie die bestaat uit noten die tussen 5 en 5,5 gram per stuk wegen.

Het woord nootmuskaat is een verbastering van het Latijnse "nuces moschatae”. dat betekent ‘naar muskus ruikende noten’. Dit zijn de voornaamse etherische oliën, die met een arterisk * zijn de voornaamse smaak- en geurbepalers van deze warme, geurige specerij:

• α- en β-pineen, houtige dennegeur, als in komijn, den(neappel), jeneverbes en hennep,
• elemicine *, hallucigonene, scherp ruikende stof in nootmuskaat,
• limoneen, de geur van citroenschil,
• methyl eugenol *, een fleurig aroma (mimosa), 
• myristicine *, warm kruidig, als balsamico, in kaneel, nootmuskaat, zwarte peper, assam peper en peterselie
• sabineen, verantwoordelijk voor de houtachtige, kamferachtige smaak van onder andere zwarte peper, met citrus- en dennenappel-tonen, en
• safrol *, de geur van een snoepwinkel, o.a. aanwezig in kaneel en nootmuskaat.
  
  

Is deze nootmuskaat biologisch? 

Om deze biologisch geteelde nootmuskaat onder het predikaat biologisch te kunnen leveren, zullen we als verpakker/producent van de specerij gecertificeerd moeten zijn. Zo is dat nu eenmaal. We zijn dat niet. Hoewel we de biologische producten en producten uit reguliere teelt strikt gescheiden verwerken en opslaan, mogen we het predikaat biologisch niet voeren.

Geur en smaak

Nootmuskaat heeft een geur en aroma, waarnaar bij andere kruiden en specerijen graag verwezen wordt omdat deze zo eigen is aan nootmuskaat. Het geurenpalet is uitstekend te combineren met producten die dezelfde etherische bouwstenen dragen, waaronder kaneel, kruidnagel, kardemom, gemberwortel, dille, salie, tijm en peterselie, groenten als kool, wortel (cavalo nero, bloemkool), pompoen en spinazie, aardappelen en uien, lamsvlees, kip, scherp smakende kazen als Gruyère (denk aan kaasfondu) maar ook roomkaas of ricotta salata , en vruchten als peer en banaan. En natuurlijk in bechamelsaus.

Gebruik

Om nootmuskaat te malen heb je gereedschap nog, een rasp, een schaaf of een vijzel. Niet iedere nootmuskaatmolen is even handig, en veel mensen vallen daarom terug op de aloude rasp. Wij verkopen de Crushgrind nootmuskaatmolen uit de Billund serie, waar u iedere harde specerij, niet alleen nootmuskaat, kunt raspen.

Nootmuskaat is in de West-Europese keuken zwaar onderschat. De kookboeken stamelen wat over sperziebonen en bloemkool, maar daar blijft het meestal bij. In de indonesische keuken is nootmuskaat vanzelfsprekend niet weg te denken, in de Indiase keuken evenmin. 

De geschiedenis in een notendop

In de Middeleeuwen was de handel in nootmuskaat in handen van Arabieren, die Europa voorzagen van wat toen de note muscate heette, een in die tijd geliefde maar kostbare specerij en medicijn. In de zevende eeuw was de vraag naar dit medicijn enorm. Het werd ingezet tegen de pest, een pandemie die wereldwijd 75 miljoen (!) mensen het leven kostte.

De Arabieren hielden de vindplaats angstvallig geheim, en zagen de prijs omhoog schieten. 

Het Arabische monopolie werd doorbroken toen Vaso de Gama van de eilandengroep waar de nootmuskaat groeide, ontdekjte. De Banda-eilanden in de stille Oceaan. In de zeventiende eeuw kwamen deze eilanden in handen van de Verenigde Oost-indische Compagnie, die geen middel schuwde om het monopolie te borgen. In 1621 ging gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen daartoe over tot de gewelddadige 'extirpatie' van de Banda-eilanden, onder het mom dat de bevolking tegen het verbod van de VOC in nootmuskaat bleef verkopen aan de Portugezen, en de Britten. 

Coen gaf zijn troepen opdracht om de bevolking uit te moorden. Tevens werden alle nootmuskaatbomen omgehakt, behalve die op het eiland Banda neira. Daar organiseerde hij de productie opnieuw door het grotendeels ontvolkte eiland in percelen te verdelen en deze in erfpacht uit te geven aan zgn. perkeniers. Deze mochten uitsluitend aan de Compagnie leveren. De perken, zoals de percelen genoemd werden, werden onderhouden door perkhorigen, slaven afkomstig uit de alle delen van Azië. 

De Britten zijn er in het begin van de negentiende eeuw in geslaagd het monopolie van de Nederlandse staat te doorbreken. De VOC was kort daarvoor, in 1796, genationaliseerd. De Britse aanwezigheid was van korte duur, want de Hollandsers hadden Banda al weer snel in handen. In die korte tijdspanne hebben de Britten zich verzekerd van het plantgoed, en introduceerden de teelt in Grenada, Pendang, Ceylon, India en Zanzibar.  

Zanzibar was niet het eerste eiland voor de Oost-afrikaanse kust waar nootmuskaat werd verbouwd. In de zeventiende eeuw al slaagde de Franse botanicus Jean Poivre erin onder het VOC-monopolie fertiel zaad te bemachtigen en dat te planten op het Île de France, zoals Mauritius toen heette.

Afrika kent diverse inheemse alternatieven voor nootmuskaat, zoals de West-Afrikaanse ehuru of pèbè of kalebas-nootmuskaat (Monodora myristica). De smaak lijkt op die van de 'echte' nootmuskaat, maar de noot is peperiger, en wordt om die reden ook wel als 'peper' aangemerkt. Helaas krimpt de thuismarkt voor deze bijzonder eigen 'nootmuskaat' door de opkomst van de 'echte nootmuskaat'. Op Madagascar, bijvoorbeeld groeien van nature verscheidene schijn-nootmuskaten zoals de Rarabee, de Bashi-bashi en de Rhanha-horac.

De Banda-eilanden zijn altijd een belangrijk productiegebied gebleven, maar de meeste nootmuskaat tegenwoordig uit India, vooral uit Tamil Nandu. De meeste nootmuskaat die Nederland binnen komt, komt echter uit Indonesië (86%). In ons land is slechts 1% van alle ingevoerde nootmuskaat afkomstig uit India.

Onze nootmuskaat bijvoorbeeld. Die is afkomstig uit Ernakulamu, een district met als hoofdstad Kochi, het vroegere Cochin. Ernakulam ligt in Kerala, de streek waar ook onze Malabar- en Tellicherrypeper vandaan komt.  Onze nootmuskaatboeren, verenigd in een corporatie, telen de nootmuskaat biologisch.

Kenmerken:

• 100% gedroogde pitten van de Myristica fragrans
• niet gepoederd !
  
• oorsprong: India, Ernakulam (Kochi/Cochin) 

Assortiment

• verkrijgbaar in glas en stazak (geen proefbuisjes)
• glazen potje bevat circa 45 gram
• stazak met 45, 75, 250 of 500 gram (8, 14 respectievelijk 45-50 noten)
• grotere hoeveelheden op aanvraag

Geschenkverpakking

• het potje is leverbaar in een smaakvolle cadeauverpakking, bestaande uit kubusdoosje gevuld met zwart vloeipapier
• voor een overzicht van onze geschenkverpakkingen verwijzen we naar de rubriek geschenkverpakkingen

Gezondheidsaspecten

Rauwe nootmuskaat, dus ook vers gemalen nootmuskaat bevat veel myristicine en elemicine, hallicinogene stoffen. Wanneer je nootmuskaat als kruid gebruikt, merk je er niets van, maar in hogere dosering wel. Daarop stoelt de populariteit van de indonesische nootmuskaat-sigaret, de kretek, die ook kruidnagel bevat. Bij normaal gebruik is nootmuskaat ongevaarlijk. Onder overdosering wordt het eten van één of meer hele noten per dag verstaan.

Algemeen advies

• maal nootmuskaat vlak voor gebruik in een bereiding, eenmaal gemalen verliest het vrij snel zijn aroma's

Bewaren:

• bewaar uw nootmuskaat in gesloten verpakking, een aangebroken noot bijvoorbeeld in het bergvakje van de nootmuskaatmolen
• bij voorkeur bewaren op een donkere, droge en koele plaats
• tenminste houdbaar tot juli 2026 (07/26)
• deze houdbaarheidsdatum is een indicatie